Ontslag van een statutair bestuurder: waar moet je op letten?

Algemeen

Een statutair bestuurder is in veel gevallen werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst met de vennootschap. Als de vennootschap de statutair bestuurder ontslaat komt door dit vennootschapsrechtelijk ontslag ook automatisch een einde aan de arbeidsovereenkomst tussen de vennootschap en de bestuurder. Er hoeft dan geen ontslagprocedure meer gevolgd te worden via het UWV of de kantonrechter. In die zin heeft de statutair bestuurder minder arbeidsrechtelijke bescherming dan een reguliere werknemer waarbij wel een ontslagprocedure via het UWV of de kantonrechter gevolgd dient te worden om een einde te maken aan de arbeidsovereenkomst. Waar moet je nu op letten bij een ontslag van een statutair bestuurder?

Statutair bestuurder of alleen de titel van bestuurder?

Als eerste dient nagegaan te worden of de persoon in kwestie wel daadwerkelijk statutair bestuurder is. Als een persoon volgens de arbeidsovereenkomst de functie bekleedt van bestuurder, wil dan nog niet zeggen dat er ook sprake is van een statutair bestuurder. Hiervoor is immers vereist dat de persoon als zodanig wordt benoemd. De eerste keer gebeurt dit bij de akte van oprichting van de vennootschap en daarna steeds door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA). De benoeming dient ook te worden ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Procedure ontslag statutair bestuurder

Volgens de statuten van de vennootschap dient te worden nagegaan welke procedure gevolgd dient te worden voor het ontslag van de bestuurder. Een ontslagbesluit wordt in zijn algemeenheid genomen door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Als de vergadergerechtigden daarmee instemmen kan dit ook buiten de vergadering plaatsvinden. Als deze instemming er niet is buiten de vergadering, dan zal de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bijeengeroepen dienen te worden volgens de wettelijke vereisten alsook de vereisten die volgen uit de statuten. In alle gevallen geldt dat de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt opgeroepen middels een oproepingsbrief. De oproepingsbrief moet in beginsel 8 dagen vóór de dag van Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden verzonden en dient een agenda van de vergadering te bevatten voorzien van een toelichting. Op de agenda dient het voorgenomen ontslag van de statutair bestuurder te staan en in de toelichting zullen de gronden voor het voorgenomen ontslag vermeld moeten worden. Er dient wel een redelijke ontslaggrond aanwezig te zijn, welke volgt uit de wet.

Opzegverbod tijdens ziekte

Als de statutair bestuurder zich ziekmeldt vóór ontvangst van de oproepingsbrief dan kan de vennootschap de bestuurder niet ontslaan via de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, maar zal de vennootschap de rechtbank om ontbinding van de arbeidsovereenkomst moeten verzoeken. Dit alles omdat er dan een opzegverbod tijdens ziekte van toepassing is. Voor de vennootschap is het dus van belang om geen enkele mededelingen te doen over het aanstaande ontslag vóór de ontvangst van de oproepingsbrief door de bestuurder.

Raadgevende stem van de statutair bestuurder en eventueel de raad van commissarissen

Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders dient de statutair bestuurder in de gelegenheid te worden gesteld zijn/haar advies te geven over het voorgenomen ontslag. Dit betreft de ‘raadgevende stem’ (artikel 2:227, lid 7 BW). De bestuurder is daarbij niet verplicht om zelf het woord te voeren. De wet biedt de mogelijkheid aan de bestuurder om zich te laten vertegenwoordigen door bijvoorbeeld een advocaat (artikel 2:227 lid 5 BW).

Let op: ook in het geval van ontslag buiten vergadering (artikel 2:238 BW) geldt dat de statutair bestuurder in de gelegenheid moet worden gesteld zijn/haar raadgevende stem te geven. Indien de statutair bestuurder dit recht niet wordt geboden, is het ontslagbesluit vernietigbaar op grond van het bepaalde in artikel 2:15 lid 1 sub a BW.

Indien er een raad van commissarissen is ingesteld bij de besloten vennootschap, dan hebben de commissarissen ook het recht om hun raadgevende stem uit te oefenen.

Besluitvorming

Nadat de statutair bestuurder en eventueel de commissarissen hun advies hebben gegeven, mogen de aandeelhouders stemmen over het voorgenomen ontslag en volgt er een besluit. Check daarbij of het besluit met een versterkte meerderheid moet worden genomen, alsmede of er bepaalde quorumvereisten gelden die bepalen dat er een minimaal aantal aandeelhouders aanwezig of vertegenwoordigd moeten zijn. Als het besluit tot ontslag rechtsgeldig is genomen, dient dit schriftelijk te worden bevestigd aan de betreffende statutair bestuurder onder toezending van de vergaderstukken. Daarnaast dient de statutair bestuurder zo snel mogelijk te worden uitgeschreven uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Einde arbeidsovereenkomst van de statutair bestuurder

Indien aan alle voorwaarden van een rechtsgeldig ontslag als statutair bestuurder is voldaan, komt ervan rechtswege ook een einde aan de arbeidsovereenkomst. Dit volgt uit de jurisprudentie. Daarbij geldt wel dat de contractuele opzegtermijn in acht dient te worden genomen.

Transitievergoeding

Ook een statutair bestuurder heeft bij beëindiging van zijn/haar arbeidsovereenkomst door de vennootschap recht op een transitievergoeding. Daarnaast kan er in de arbeidsovereenkomst zijn overeengekomen dat de statutair bestuurder aanspraak kan maken op een specifiek overeengekomen beëindigingsvergoeding waarin dan overigens vaak is bepaald dat de transitievergoeding reeds is verdisconteerd in deze vergoeding. Deze overeengekomen beëindigingsvergoeding wordt ook wel eens aangeduid als “de golden parachute”.

Billijke vergoeding

Indien er geen redelijke ontslaggrond (7:669 BW) ten grondslag ligt aan het vennootschapsrechtelijke ontslag, kan de statutair bestuurder de rechter niet verzoeken de arbeidsovereenkomst te herstellen. De statutair bestuurder kan de rechter wel vragen om toekenning van een billijke vergoeding. De billijke vergoeding kan aanzienlijk oplopen en geldt naast de transitievergoeding. Voor toekenning van de billijke vergoeding geldt dat er wel sprake moet zijn van ernstig verwijtbaar handelen door de vennootschap tegenover de statutair bestuurder.